Leon Preibisz, urodzony 11 kwietnia 1882 roku w Pleszewie, a zmarły 3 marca 1951 roku w Rydzynie, był osobistością o niezwykłym dorobku. Był polskim historykiem sztuki oraz prawnikiem, co wyróżniało go na tle wielu innych specjalistów w jego dziedzinie.
Jego życie i praca pozostawiły trwały ślad w obszarze badań nad sztuką, a także w praktyce prawnej, co czyni go postacią niezwykle interesującą dla badaczy.
Życiorys
Leon Preibisz urodził się w 1879 roku, a swoje pierwsze kroki w edukacji stawiał w Gimnazjum Marii Magdaleny w Poznaniu, gdzie zakończył naukę w roku 1900. Następnie wyjechał do Wrocławia, aby rozpocząć studia na wydziale prawa w tamtejszym uniwersytecie.
W 1904 roku uzyskał dyplom i podjął staż w sądzie grodzkim w Berum. Zaledwie dwa lata później przeniósł się do Monachium, gdzie przez trzy lata studiował filozofię oraz historię sztuki. W 1907 zakończył te studia i kontynuował naukę na wydziale rolnictwa w Niemieckiej Akademii Przyrodników Leopoldina w Halle an der Saale.
W 1910 roku odbył staż w Książęcym Muzeum w Brunszwiku, a rok później kontynuował praktykę w wiedeńskim Gabinecie Rycin Biblioteki Cesarskiej. Pod koniec 1911 roku jego praca doktorska dotycząca życia oraz twórczości holenderskiego malarza Martena Jacobszoona Heemskerk van Veena ukazała się w Lipsku. W tym samym roku rozpoczął praktykę rolniczą w Domachowie, kontynuując ją później w Dębinie.
W sierpniu 1914 roku objął stanowisko administratora majątku Doruchów, którym zarządzał do 1918 roku. Poza tym, od czasu odzyskania przez Polskę niepodległości, zajmował się równocześnie zarządzaniem wroniawskim majątkiem oraz pełnił funkcję twórcy wolsztyńskiego sądu powiatowego.
1 lipca 1929 roku został generalnym zarządcą dóbr Fundacji im. Sułkowskich, co sprawowało aż do końca swojego życia. W 1938 roku opublikował dzieło pt. „Zamek i Klucz Rydzyński” oraz przygotował materiały do monografii rydzyńskiego kościoła.
W sierpniu 1939 roku Leon wraz z rodziną udał się do Warszawy, a następnie do Janowa Lubelskiego, skąd przez Kraków przemieścił się do Leszna. Otrzymał wezwanie do aresztowania i ukrył się u krewnych w Kurcewie. Niestety, 28 października tego samego roku został aresztowany, najpierw w Cerekwicy, a potem przetransportowany do Opoczna. Dzięki interwencji P. Freytaga, który był w kontakcie z rodziną Preibiszów, udało się odzyskać wolność, a rodzina przeniosła się początkowo do Rożenka, a potem do Krakowa, gdzie Preibisz zaangażował się w działalność Rady Głównej Opiekuńczej.
W wyniku problemów zdrowotnych, po ataku serca w listopadzie 1941 roku, Leon powrócił do majątku Freytagów w Rożenku. Jego rodzinie udało się przetrwać wojenne trudności, jednak żona Anna zginęła podczas powstania warszawskiego. Leon zajął się tłumaczeniem pism oraz nauczaniem języków obcych dzieci gospodarza.
W kwietniu 1945 roku Felicjan Preibisz został administratorem majątku Kuchary, co nastąpiło miesiąc po powrocie Leona Preibisza do Rydzyny. Pomimo chęci wskrzeszenia Fundacji im. Sułkowskich, rzeczywistość polityczna i opór ze strony władz wymusiły trudności w realizacji planów. 28 maja 1946 roku, decyzją kuratorium, został na nowo powołany na stanowisko generalnego zarządcy dóbr fundacji.
W wyniku działań wojennych, zamek, który do czerwca 1946 roku zajmowała Armia Czerwona, stracił większość swojego majątku, redukując 8000 ha do zaledwie 30 ha. Mimo tych trudności, Leon wydzierżawił oficyny na cele oświatowe, co doprowadziło do powstania domu dziecka w 1949 roku. Niestety, 1 stycznia 1951 roku, rząd odebrał Zarządowi Dóbr Fundacji im. Sułkowskich cały majątek. Zmęczony problemami zdrowotnymi, Leon Preibisz zmarł 3 marca 1951 roku. Spoczywa na cmentarzu parafialnym w Kłodzie koło Rydzyny.
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Aron Heppner | Zbigniew Trybuła | Wacław Wróblewski (pedagog) | Wincenty Jezierski | Bronisław Marciniak | Marek Marciniak (naukowiec) | Andrzej Gulczyński | Józef Grabarek | Michał Sobeski | Sylwester Dybczyński | Tadeusz Szczepański | Richard WielebinskiOceń: Leon Preibisz