Aron Heppner

---

Edukacja

Aron Heppner w swoim życiu zdobył bogate wykształcenie, które było wynikiem jego intensywnej nauki pod okiem wybitnych nauczycieli. Urodził się w rodzinie kupieckiej, a swoje pierwsze kroki w edukacji stawiał w Pleszewie, gdzie uczęszczał do szkółki pod kierunkiem znakomitych przedstawicieli społeczności żydowskiej, takich jak znawca Talmudu Mosze Gellert oraz doktor Silberberg.

W 1885 roku złożył egzaminy maturalne w Królewskim Gimnazjum w Ostrowie. Wówczas nawiązał kontakty z wieloma znaczącymi postaciami, w tym z Otto Landsbergiem, który później został pierwszym ministrem Republiki Weimarskiej, a także z Heimannem Kottkiem, który był rabinem i historykiem w Bad Homburg.

Oprócz tego, Aron pobierał nauki teologiczne u Israela Meira Freimanna, ostrowskiego rabina i judaisty. Po ukończeniu szkoły średniej, Heppner kontynuował naukę w Berlińskim Seminarium Rabinicznym, gdzie jednocześnie studiował takie przedmioty jak filozofia, historia oraz języki orientalne na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Berlińskiego.

W 1890 roku uzyskał dyplom rabina w Berlinie, a następnie podjął studia doktoranckie na uniwersytecie w Halle. Jego praca doktorska, zatytułowana Die Scholien des Bar – Hebräus zu Ruth un den apokryphischen Zusätzen zum Buche Daniel, została wyróżniona i opublikowana w 1888 roku w Berlinie. Dzięki swoim edukacyjnym osiągnięciom, Aron Heppner stał się szanowanym autorytetem w dziedzinie rabinatu i teologii.

Działalność rabinacka na terenie Wielkopolski

W roku zakończenia swoich studiów, Aron Heppner objął stanowisko rabina w Koźminie, gdzie rozpoczął intensywną działalność na rzecz lokalnej społeczności. Osobistość ta angażowała się społecznie, przewodząc lokalnym organizacjom filantropijnym, w tym Armen Verein, które działało jako Towarzystwo Dobroczynne. Z żoną współtworzył także Jungfrauen Verein, czyli Towarzystwo Panien.

Heppner nie ograniczał swojej działalności tylko do spraw rabinackich. Był również nauczycielem w szkole wyznaniowej, a później pełnił rolę szkolnego inspektora powiatowego szkół żydowskich na obszarze powiatów koźmińskiego i jarocińskiego. Na jego inicjatywę powstała w Koźminie żydowska biblioteka wyznaniowa, co świadczy o jego zaangażowaniu w promowanie wiedzy i kultury w społeczności żydowskiej.

Od 1906 roku Aron Heppner pełnił jednocześnie funkcję rabina także w Jaraczewie i Jarocinie. Jego osobowość była często opisywana jako skromna, a nastawienie przyjazne i otwarte na społeczność, co powodowało, że nawet chrześcijanie zgłaszali się do niego po radę i wsparcie. Takie postawy znacznie przyczyniły się do umocnienia więzi międzywyznaniowych oraz zaufania do jego osoby.

Pobyt we Wrocławiu

W roku 1920 Aron Heppner wyjechał do Niemiec, z czego z większości Żydów z tego regionu identyfikował się z tym krajem. Po przybyciu, osiedlił się we Wrocławiu, gdzie podjął aktywność w społeczności lokalnej.

W mieście tym pełnił posługę duchową, łącząc swoją rolę z pracą jako nauczyciel religii oraz wykładowca w szkole talmudycznej. Jego zaangażowanie w edukację duchową miało duże znaczenie dla lokalnej społeczności.

W latach 1923–1924, na zlecenie gminy żydowskiej we Wrocławiu, zajmował się porządkowaniem archiwów wspólnotowych. Jego prace w tej dziedzinie zakończyły się sukcesem i przyczyniły się do lepszego zarządzania dokumentacją gminy.

Działalność naukowa

Aron Heppner był znaczącą postacią w dziedzinie literatury i historii żydowskiej. Stworzył popularny żydowski kalendarz zatytułowany Jüdisches – Literarisches Abreiß Kalendar, który był wydawany na terenie Wielkopolski w latach 1900-1918, a następnie w okresie międzywojennym we Wrocławiu.

W latach 1904–1929 Heppner prowadził intensywne badania naukowe, które skutkowały publikacją o historii oraz współczesności Żydów wielkopolskich. Pracował nad dziełem Aus Vergangenheit und Gegenwart der Juden und der jüdischen Gemeinden in der Posener Länder, które w polskim tłumaczeniu nosi tytuł Z przeszłości i teraźniejszości gmin żydowskich w Poznańskiem. Publikacja ta była realizowana w trzech częściach, z czego pierwsze dwie współautorował z Isaakiem Herzbergiem (Herzbergerem) z Bydgoszczy, a trzecia była jego samodzielnym dziełem.

Seria ta ukazywała się w formie zeszytów, których łączna liczba wyniosła 26, od 1909 roku, z miejscami wydania w Koźminie i Wrocławiu. Jest to monumentalne, 1000-stronicowe dzieło, które szczegółowo opisuje historię Żydów w Wielkopolsce, od momentu ich osiedlenia się na terenie Polski aż do roku 1795 (część I), statystyki dotyczące wszystkich gmin żydowskich znajdujących się w Wielkim Księstwie Poznańskim (część II), oraz opis współczesnych gmin z czasów, w których żył Aron Heppner (część III).

Po osiedleniu się we Wrocławiu Heppner kontynuował swoją działalność publicystyczną, publikując szereg tekstów historycznych w prasie lokalnej, zarówno w Wrocławiu, jak i w Berlinie. W 1931 roku, w Wrocławiu, zainaugurował nowe wydawnictwo, które przyczyniło się do upowszechnienia wiedzy o Żydach w tym regionie, publikując dzieło pt. Jüdische Persönlichkeiten in und aus Breslau, czyli Wybitni Żydzi pochodzący z Wrocławia i działający na terenie miasta.

Ostatnie lata życia

W roku 1935, z okazji siedemdziesiątej rocznicy narodzin Arona Heppnera, gmina żydowska zorganizowała wyjątkowe wydarzenie, które zaowocowało publikacją poświęconą jego osobie.

W miarę upływu lat, jego stan zdrowia uległ znacznemu pogorszeniu, szczególnie podczas trudnych chwil, gdy dowiedział się o aresztowaniu oraz uwięzieniu w obozie w Buchenwaldzie dwóch swoich zięciów. Te wstrząsające wiadomości miały negatywny wpływ na jego kondycję, co przyczyniło się do jego zgonu w wieku 73 lat.

Po śmierci Aron Heppner został pochowany na starym cmentarzu żydowskim we Wrocławiu. Na jego nagrobku, zgodnie z jego ostatnią wolą, umieszczono jedynie skromny napis: „rabin w Koźminie 1890-1920”. Ostatni hołd oddano mu również w nekrologu, który ukazał się 23 grudnia 1938 roku w ostatniej legalnie wydawanej w Niemczech żydowskiej gazecie, podkreślając jego zasługi oraz przyjazne usposobienie.

---

Oceń: Aron Heppner

---